OPIS
PRZEDMIOTOWY
(wybrane zagadnienia)
1. OPIS PRZEDMIOTOWY tworzą hasła, których ilość uzależniona głównie od liczby uwzględnionych przedmiotów dzieła. Waha się zwykle od 1 do kilku (maksymalnie 5 – 6). Po przekroczeniu tej liczby należy rozważyć zastosowanie tematu uogólniającego dla całości lub wybranej grupy przedmiotów.
2.
FUNKCJA OPISU :
Ø adnotacja dokumentu (w tej funkcji kolejność elementów hasła nie odgrywa większej roli; poszczególne słowa kluczowe informują o zawartości dzieła, choć go nie precyzują)
Ø element systemu JHP (w tej funkcji opis funkcjonuje wśród innych opisów; ma wśród nich jednoznaczne określoną pozycję [miejsce w zbiorze]; istotnego znaczenie nabiera tu określona kolejność składników hasła, gdyż jhp BN ma gramatykę pozycyjną)
3.
SYNONIMIA.
Konstruując hasła narażamy się na synonimię :
Ø synonimię leksykalną (np. Myślistwo = Łowiectwo)
Ø synonimię składniową (np. Polska – handel = Handel – Polska)
M Problemy te rozwiązujemy korzystając konsekwentnie ze Słownika JHP i sięgając do Instrukcji... J. Sadowskiej; nadto kontrolując bieżące rozwiązania np. w „Przewodniku Bibliograficznym”.
4. OPIS WIELOKROTNY
Konieczność sporządzenia opisu wielokrotnego wynika w zasadnie z analizy dokumentu (zob. przypadki niżej); bywają jednak liczne odstępstwa. Najczęstsze przypadki, kiedy musimy stworzyć opis wielokrotny:
Ø Istnieje KILKA PRZEDMIOTÓW GŁÓWNYCH (np. Przewodnik po Grecji i Turcji):
1. Grecja – przewodnik
2. Turcja – przewodnik
Ø Istnieją ISTOTNE PRZEDMIOTY POBOCZNE (np. w książce R. Gervazo : Borgiowie prócz tytułowego rodu omówione zostało wyczerpująco życie Aleksandra VII):
1. Borgiowie
2. Aleksander VII, papież
Ø Istnieje JEDEN PRZEDMIOT UJĘTY Z WIELU PERSPEKTYW (dziedzin) np. książka o szczęściu rozpatrująca przedmiot wielostronnie (policzalna ilość ujęć):
1. Szczęście –
psychologia 2. Szczęście –
etyka 3. Szczęście –
teologia ...
lub 1.Śląsk – historia 2. Śląsk – etnografia 3. Śląsk – budownictwo
Ø Istnieje jeden przedmiot OMÓWIONY POD SZCZEGÓLNYM KĄTEM, DLA KTÓREGO W SŁOWNIKU BRAK OKREŚLNIKA, np. książka na temat instynktu u zwierząt drapieżnych (brak określnika „instynkt” lecz istnieje temat „Instynkt”) postąpimy następująco :
[brakujący określnik uogólniamy: „instynkt” = „psychologia” oraz dodajemy temat w brzmieniu brakującego określnika „Instynkt”]
Ø Istnieje jeden PRZEDMIOT (temat) JEDNOSTKOWY MAŁO ZNANY I NIESAMODZIELNY, np. opracowanie dzieła literackiego, które zawsze kojarzone jest z jego autorem . Postępujemy wówczas następująco : przedmiot ów traktujemy jako określnik do tematu przynależnego oraz tworzymy dodatkowo temat klasowy będący jego uogólnieniem . Przykładowo opracowanie „Kordiana” J. Słowackiego tematujemy następująco:
1. Słowacki Juliusz – „Kordian”
2. Dramat polski – historia – 19 w.