Powrót do strony głównej
BV - Zasady i wskazówki
Technika pracy:
Na początkowym etapie
nauki proponuję następująca technikę pracy:
Uwagi:
- Przykłady - przed pracą proszę obejrzeć przykładowe
rekordy
- Szablony - uprzejmie proszę używać szablonów, gdyż ich stosowanie
przyspiesza i ułatwia prace. Odpowiednie szablony do pobrania są tu.
Należy je pobrać i odpowiednio zmodyfikować:
nazwisko w 655^v oraz ew. data i numer BZCz w 650). Uwaga: szablony są
przechowywane na lokalnym dysku komputera, aby wykorzystać w domu szablon
stworzony na zajęciach, należy do skopiować do \sowa.tcp\temp\
- Edycja rekordu - rekord można edytować w kilku sesjach. Można zatem
wprowadzić rekord szkieletowy i później go poprawiać. Niezbędne
minimum, aby nowy rekord wprowadzić do bazy to: tytuł (245 ^a) oraz dane
kontrolne w polu 655 (numeracja i autor rekordu). Uprzedzam, że jeśli do
rekordu wypełnimy ręcznie pola kontrolowane przez khw (1xx, 6xx, 7xx)
system nie pozwoli zapisać rekordu póki nie autoryzujemy wszystkich wartości.
Zalecana lektura:
Odstępstwa od MARC21 stosowane w pracy kontrolnej:
- Serię zawsze wpisujemy 490 (nawet, gdy w źródle jest w 440) i nie
dopisujemy serii do 830.
- Z grupy pól 5xx (uwagi)
- stosujemy tylko trzy rodzaje uwag: 504 - bibliografia, 546 - język; inne
typy uwag proszę dopisywać do pola 500.
- W opisach z BN pomijamy 260 ^f;
- Zawsze ignorujemy: 240, 243, 8xx, 9xx;
- W polu 245 (drugi wskaźnik
zawsze 0) ;
- Cała Zawartość pola
655 jest niniejszej bazie nieco inaczej zdefiniowana i
wykorzystywana niż w specyfikacji MARC21.
Problemy techniczne
UWAGA: program pracuje na niestandardowym porcie 8200.
W przypadku jeśli oprogramowanie nie działa może to oznaczać, ze w sieci lub
na komputerze użytkownika działa firewall i
blokuje ten port. W tym przypadku należy samodzielnie odblokować port 8200 lub
zwrócić się z tym do administratora sieci.
Komentarze:
Ad. A: Wyszukać opis w bazie wzorcowej.
- Proponuję wykorzystać KaRo: http://karo.umk.pl/Karo/
Proszę wybrać wszystkie biblioteki i wprowadzić odpowiednie wyrażenie
wyszukiwawcze. Jeśli wśród wyników wyszukiwania jest wiele bibliotek
najwyższy priorytet ma: 1. Biblioteka Narodowa, następnie: 2. NUKat, 3.
Biblioteka Jagiellońska. Jeśli nie ma ich na liście proszę wybrać opis
z innej biblioteki (najlepiej z dużej biblioteki akademickiej).
- Proponuję wyszukiwać wg tytułu (jeśli jest zbyt długi wystarczy początek).
Jeśli otrzymamy zbyt wiele trafień można formułować zapytania złożone
(autor + tytuł), względnie sam autor (czasem się bowiem zdarza, że w
rekordach są błędy).
- Uprzejmie proszę o dokładne sprawdzenie, czy wyszukany rekord odpowiada
naszemu zapytaniu. W rekordach muszą się zgadzać: 1. tytuł, 2. autor, 3.
rok wydania, 4. kolejność wydania (jeśli jest) oraz 5. oznaczenie tomu
(jeśli jest). Innych elementów (serie, instytucji sprawczych itp.) nie
musimy konfrontować.
- Jeśli wśród wyników nie znaleziono identycznego wydania (np. jest wyd.
3, a my potrzebujemy 4 można taki rekord uznać za źródłowy). W takim
przypadku wpisujemy wszystkie dane, podmieniając odpowiednio (rok wydania i
kolejność wydania). Proszę jednocześnie zwrócić uwagę czy nie zmieniła
się objętość (i ew. ją skorygować). Podobną zasadę można przyjąć
dla wydawnictw wielotomowych (np. jest tom 3 a my potrzebujemy 6 itp.).
- Sytuacje wątpliwe proszę zgłaszać prowadzącemu ćwiczenia osobiście
lub na forum.
- Jeśli rekordu nie udało się wyszukać w KaRo proponuję sprawdzić w
Library of Congress: http://catalog.loc.gov/
lub w COPACu: http://copac.ac.uk/ .
Uprzedzam jednak, że rekordy z tych bibliotek mogą się nieco różnić od
formy stosowanej w polskich bibliotekach. Proponuje takie przypadki uzgadniać
ze mną osobiście lub na forum.
- Jeśli wszystkie źródła zawiodą proszę skorzystać z OpenWorlaCat: http://worldcat.org/
[aby zobaczyć opis MARC należy przejść do katalogu dowolnej
podlinkowanej do egz. biblioteki]
- Proponuję wyszukane rekordy zapamiętać w edytorze (np. Wordzie) w
widoku MARC - ułatwi to pracę podczas katalogowania, gdyż fragmenty można
będzie skopiować.
- Jeśli mimo prób nie udało się nigdzie znaleźć identycznego ani
podobnego rekordu - rekord należy wprowadzić samodzielnie.
Ad. B: Przeanalizować jego poprawność w oparciu o literaturę (ew.
poprawić).
- Proszę w oparciu o instrukcje rozkodować znaczenie każdego
elementu MARC21. Wątpliwości proszę zapisać i przedstawić je w trakcie
zajęć lub podczas sprawdzania. Proszę korzystać z instrukcji w następującej
kolejności:
- Jeśli podczas analizy stwierdzimy, że źródłowy rekord ma jakieś
wady, proszę je zapisać i przedyskutować ze mną w trakcie zajęć. Jeśli
zauważone błędy są oczywiste proszę je poprawiać bez konsultacji ze mną.
Ad. C. Wpisać dokładnie dane do własnego szablonu. Proszę otworzyć
własny szablon (wcześniej odpowiednio zmodyfikowany) i wypełnić je danymi
zgodnie ze źródłem (dotyczy to tylko pól od 041 do 7xx). Jak wypełniać
pozostałe pola piszę w kolejnym punkcie. Proszę pamiętać o następujących
problemach i różnicach:
- Bibliografia, którą wpisujemy do bazy była redagowanej wg starej normy
i opis może się znacznie różnić od ISBD (nowej normy). Państwa
zadaniem ów jest opis poprawnie zinterpretować i zredagować wg obowiązujących
przepisów. Dla ułatwienia podam typowe elementy wg starej normy i
nowej:
Opis starego typu (uproszczony)
Autor: Tytuł. Podtytuł. Współautor
(np. red.). - Miejsce Rok Wydawca Opis fizyczny
Wydawca (instytucja sprawcza). - Seria
Uwagi
Adnotacja |
Opis wg ISBD (uproszczony)
Hasło opisu
Tytuł : podtytuł / autor (autorzy) ; współautor ;
instytucja sprawcza. - Wydanie. - Miejsce : Wydawca, rok. - Objętość :
il. ; format. - (Seria ; nr). - Uwagi. - ISBN
Adnotacja |
- W rekordach z KaRo separatorem jest znak $ (w Sowie zaś ^, który podczas
wpisywania nie jest wyświetlany);
- Proszę pamiętać o właściwych odstępach i wpisywać dane do
odpowiednich podpól;
- Jeśli zajdzie konieczność wpisania znaku diakrytycznego - szukaj
tablicy znaków w menu "ustawienia" lub "narzędzia"
Sowy
- Każdorazowo przed zapisaniem zweryfikuj rekord poleceniem OK. W przypadku
jakichkolwiek błędów lub braków system wyświetli stosowne komentarze.
Uprzedzam, ze rekordu z błędami nie można wprowadzić do bazy (aby taki
rekord ocalić można go w sytuacji awaryjnej zapisać na dysku używając:
"Kopiowanie" - "kopiuj do pliku".
- Pola kontrolowane przez khw (1xx, 6xx i 7xx) należy autoryzować (tj. wiązać
z istniejącym khw lub tworzyć nowy rekord). Proponuję, aby zawsze przed
wpisaniem treści do takiego pola uprzednio sprawdzić, czy stosowny rekord
istnieje już w khw. Jeśli jest wystarczy go skopiować, jeśli nie
wpisujemy treść do rekordu bibliograficznego i znakiem + przenosimy je do
rekordu autorytatywnego a następnie zapisujemy.
- Proszę zawracać baczną uwagę na książki wielotomowe. W bibliografii są
one prawie zawsze skatalogowane na 2 poziomach, zaś w systemach
komputerowych na 1 poziomie. W razie wątpliwości zapraszam na konsultację.
- Aktualnie format książki wyrażamy w cm, w bibliografii natomiast jest
on podany wg starej zasady. Dla ułatwienia podaję przelicznik formatów:
- 16° do 20 cm [stosować 21 cm], 8° od 20 do 25 cm [stosować 24 cm],
4° od 25 do 35 cm [stosować 30 cm], 2° powyżej 35 cm. System ów
wywodzi się z tradycji drukarskiej i oznacza: 1° (plano) –
arkusz nie został złożony i ma 2 stronice, czyli 1 kartkę; 2°
(folio) – arkusz złożony 1 raz i ma 4 stronice, czyli 2 karty; 4°
(quarto) – złożony 2 razy i ma 8 stronic czyli 4 karty; 8° (octavo)
– złożony 3 razy i ma 16 stronic, czyli 8 kart. Normalizacja
formatów papieru spowodowała że format bibliograficzny zastąpiono
formatem bibliotecznym, o którym decyduje długość grzbietu książki:
- Uprzejmie proszę uwspółcześnić skróty, gdyż te w starym opisie były
podawane wg zasad już nie stosowanych. Obowiązujące skróty zawiera
PN-N-011158.
Ad. D1. Uzupełnić rekord polami danych kontrolnych
(LDR i 008).
Proszę postępować zgodnie z instrukcją MARC.
Ad. D2. Uzupełnić rekord odpowiednią numeracją. Numerowanie rekordów
polega na dopisaniu do podpola ^y pola 655 numeru pozycji (ew. uzupełnionego do
3 cyfr). Proponuję wykorzystać wpisaną już do szablonu treść pola 655
^aBV^x1945-1970^y000 podmieniając tylko cyfry w podpolu ^y. Informuję, że
pole to jest kontrolowane prze khw i dla każdego nowego numeru wymaga autoryzacji.
Ad. D3. Uzupełnić rekord odpowiednią klasyfikacją (pole 693). Każdorazowo
proszę kopiować odpowiednie wartości z khw.
- Wprowadziłem własną notację dla klasyfikacji: działy rozpoczynają się
od liter: A-H oraz J-N o Q. Informację, które rekordy należą do którego
działu podam na ćwiczeniach.
- W nielicznych przypadkach należy dodać wzorcowy rekord klasyfikacji,
dotyczy to wyłącznie działów biograficznych:
- J - 2 - UJ - Biografie - Nazwisko, imię (daty),
- L - 1 - Poszczególni pisarze - Nazwisko, imię (daty),
- Ł - 3a - Sztuka - Biografie - Nazwisko, imię (daty)
- Ł - 4a - Teatr. Biografie - Nazwisko, imię (daty),
- Ł - 5a - Muzyka Biografie - Nazwisko, imię (daty),
Ad. D4. Podpisać rekord. Aby usprawnić wyszukiwanie w każdym stworzony
przez nas rekordzie zapisujemy swoje nazwisko i imię. Proszę zmodyfikować
szablon, podmieniając w 655 ^vAnonimowy student na własne nazwisko (np. 655 ^vKowalski,
Jan Józef). Wartość ta wymaga jednorazowej autoryzacji.
Ad. D5. Dopisać źródło. W każdy rekordzie, w którym korzystaliśmy
z rekordu znalezionego w Karo lub innym katalogu podpisujemy tak jak autora
rekordu (zob. wyżej) w drugim wystąpienia pola 655 (np. 655 ^vKaRo). Stosowne
rekordy wzorcowe są już w systemie i należy je tylko kopiować. Proszę
stosować następujące kody:
- BN - rekord znaleziony w Bibliotece Narodowej
- NUKat - rekord znaleziony w NUKat
- BJ - rekord znaleziony w Bibliotece Jagiellońskiej (gdy nie ma go w NUKat).
- Karo - dla innych bibliotek podpietych do KaRo
- LOC - Library of Congress
- COPAC - Katalog COPAC
- OCLC - Open WorldCat
Ad. D6. Dopisać adnotację. Jeśli opis zawiera adnotację należy ją
bez zmian wsiać do 991 ^a. Uczulam aby nie pomylić adnotacji z innymi elementami
opisu. Adnotacja to informacja o zawartości działa i zwykle jest w ostatnim
akapicie opisu. W razie wątpliwości proszę pytać mnie osobiście na ćwiczeniach.
- Jeśli po adnotacji widnieje informacja, że jest ona zaczerpnięta innego
dzieła (np. Płomieński J. E.: Wiedza i Życie 1948, s. 825-827) lub (ze
wstępu) należy podać tę informację na końcu opisu w nawiasach
kwadratowych, np. ................. [Płomieński J. E.: Wiedza i Życie
1948, s. 825-827]
- Jeśli adnotacja składa się z wyliczenia typu: strony: tytuł (w
kolumnie) należy ja przeredagować wg poniższego wzoru oddzielając
poszczególne fragmenty średnikami:
- Z treści: s. ............ ; s. .............; s ...............
- Na końcu niektórych działów znajdują się odsyłacze całkowite. Np.
Zob. też: Autor: Tytuł ............ poz. ......; Autor: Tytuł . .......
poz. Informacji tych nie wpisujemy do rekordów. Proszę je tylko na
kartkach otoczyć czerwonym kolorem.
- Uprzejmie proszę aby poprawiać zauważone błędy interpunkcyjne (w tym błędne
spacje lub ich brak) i ortograficzne w adnotacjach.
- Jeśli w adnotacji (991) rozpisana jest zawartość książki: ... Autor:
Tytuł ... uprzejmie proszę dodać następujące pola:
- Nazwisko każdego autora (bez imienia) do 700 ^9. Gdy autorów więcej
niż jeden powtarzamy ^9 stosowną liczbę razy w obrębie tego samego
pola 700. np. 700 ^9Wysocki ^9Estreicher ^9Pilch. Jest to rozwiązanie
niestandardowe dla MARC (standardowo nazwiska autorów kopiuje się do
700 ^a-d). Odstępstwo wynika z faktu, że dla większości autorów
nie znamy pełnego imienia, tylko inicjał, i nie ma sposobu aby ustalić
jego poprawne brzmienie).
- Tytuł każdej pracy do osobnego pola 740. W polu należy zawsze używać
wskaźników (02). Np. 74002 ^aPodróże za miasto.
Ewentualne pytania i uwagi proszę wyrażać na forum w wątku Dydaktyka: http://www.3ap.fora.pl/viewtopic.php?t=90
© W. M. Kolasa. Kraków 2006-2007 http://www.wmkolasa.up.krakow.pl/