Władysław Marek Kolasa

Prasa Krakowa w dekadzie przemian 1989-1998 : rynek-polityka-kultura

Kraków : Wydaw. Nauk. AP, 2004. – 475 s. : tab., wykr. ; 24 cm. – (Prace Monograficzne / Akademia Pedagogiczna w Krakowie ; nr 393). – ISBN 83–7271–295–8


Spis treści [...>>] Indeks tytułów prasowych Indeks osób Zamówienia on-line English Abstract [ENGLISH]

Praca jest monografią krakowskiego ośrodka prasowego w latach 1989-1998. Szczególny akcent położono na wyeksponowanie aspektów rynkowych i kulturowych oraz ukazano związki z życiem politycznym i relacje pomiędzy prasą a otoczeniem instytucjonalnym i społecznym. W ślad za tym w pracy omówiono także krakowskie instytucje kulturalne, edukacyjne i naukowe, środowiska literackie i artystyczne, partie polityczne i scenę samorządową oraz lokalne życie religijne.

Krakowski ośrodek prasowy z wielu względów zasługiwał na monografię. Zarówno dlatego, że jest niekwestionowaną kolebką polskiej prasy (tu w 1661 r. ukazała się pierwsza polska gazeta - „Merkuriusz Polski"), jak również (a może przede wszystkim) dlatego, że Kraków jest największym w kraju regionalnym centrum wydawniczym.

Szczególnie interesujący w rozwoju krakowskiej prasy był okres ostatniej dekady XX wieku, czyli czas transformacji ustrojowej. W okresie tym prasa zmieniła się radykalnie. Na przestrzeni kilku lat dokonał się w krakowskich mediach olbrzymi skok ilościowy i jakościowy. W porównaniu z prasą poprzedniej epoki, gdy pojmowano ją jako medium propagandowo-agitacyjne zmieniło się niemal wszystko. Wraz z likwidacją cenzury i skierowaniem mediów na tory liberalne prasa wróciła do swej podstawowej roli - znów stała się w równej mierze podmiotem i przedmiotem zdarzeń. Zakres zmian plastycznie ilustrują liczby. W ostatniej dekadzie XX wieku nastąpił zdumiewający skok ilościowy: drukowano tu aż 1383 czasopisma (czyli ponad 8% krajowej oferty). Ukazywało się 11 gazet, 133 pism społeczno-politycznych, 129 periodyków kulturalnych, 214 pism religijnych i 85 gazetek sublokalnych (w tym samorządowych), a obraz dopełniała bogata oferta pism naukowych i fachowych - 514 tytułów. Warto dodać, że wiele tytułów promieniowało na cały kraj. Taki charakter miał bez wątpienia „Tygodnik Powszechny" i „Przekrój", a także periodyki literackie, by tylko wspomnieć o „bruLion" i „NaGłos", które weszły na stałe do podręczników historii literatury.

Publikacja jest adresowana do szerokiego grona czytelników zainteresowanych problematyką krakowską, zarówno profesjonalistów, jak i uczniów i studentów. Poza znawcami mediów sięgną po nią zainteresowani kulturą, polityką, nauką i życiem religijnym. Warto dodać, że jak podjęta problematyka nie doczekała się jak dotychczas żadnej książki; równie słabo reprezentowane są też inne dziedziny (polityka, literatura, kultura, nauka, religia), które omówiono w kontekście mediów. Niniejsza publikacja może wypełnić tę dotkliwą lukę.