Testowane programy zmieniały się w ciągu ostatnich dwóch lat w różnym tempie i w różnych kierunkach. Ogólny kierunek zmian polegał najczęściej na dopracowaniu nowych funkcji i modułów. Najmniej zmieniła się LIBRA i PATRON, które już w 2002 r. były względnie dopracowane, nieco więcej MAK, przed którym jeszcze długa droga rozwoju, a najwięcej SOWA 2, która uległa gruntownej przebudowie.
LIBRA 2000. Producent systemu wprowadził w ostatnim roku kilka nowości: uruchomił serwis techniczny, w ramach którego proponuje umowę konserwacyjną, a zainteresowani mogą korzystać z systematycznych kursów w firmowym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli Bibliotekarzy MOL (w Gdyni). Istnieje też próbna wersja programu udostępniana na dwa tygodnie bezpłatnego użytkowania. Niewielkie zmiany wprowadzono również w samym programie. Moduł OPAC WWW potrafi obecnie współpracować z serwerem Apache i pojawiła się opcja zamawiania przez internet.
Rys. 1. Libra 2000 – moduł inwentarzy
PATRON 2. Podobnie jak użytkownicy LIBRY, zainteresowani tym systemem mogą korzystać z systematycznych kursów w firmowym Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli Bibliotekarzy MOL. W programie przebudowano kartoteki wzorcowe (aktualnie funkcjonują podobnie jak w INNOPAC-u), od lutego 2004 r. pojawił się klient z39.50 (katalogowanie przez internet).
Rys. 2. Patron 2 – moduł katalogowy
MAK. Wiele się zmieniło w zakresie wsparcia technicznego: na stronie producenta dostępna jest w formie elektronicznej pełna dokumentacja (16 instrukcji i podręczników), powstał serwis update (pakiet MOD), rozbudowano serwis na temat konwersji MARCBN/MARC21 (bezpłatne narzędzia i opisy), zainteresowani mogą skorzystać z usług wdrożeniowych i serwisowych, świadczonych przez FIDES (instalacja programu, szkolenia) oraz zaopatrzyć się w dane z Centralnej Kartoteki Haseł Wzorcowych NUKAT w postaci bazy MAK. Wiele się też zmieniło w samym programie (wersja 4.3): pojawiło się mnóstwo nowych funkcji, nowy instalator obejmujący pakiet i programy edycyjne TEX, możliwość drukowania etykiet z kodami kreskowymi, dużo nowych formatów wydruków (w tym RTF i PDF), nowe funkcje gromadzenia i skontrum, a także możliwość wyświetlania znaków greckich i inne.
Kilka nowych możliwości oferuje także MAKWWW w wersji 1.22, m.in.: anglojęzyczny interfejs[5], możliwość pracy w systemach UNIX na procesorach SUN, umiarkowaną możliwość personalizacji interfejsu i obsługę khw w indeksach (zob. np. Katalog książek Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu)[6] oraz – co najważniejsze – pomyślnie przebiegają testy nad modułem MAKWPR, który jest klientem do katalogowania w bazach MAK obsługiwanym przez przeglądarkę internetową.
Rys 3. MAKWWW – w wersji anglojęzycznej
Powstały także dwa zupełnie nowe moduły. Dzięki wysiłkom Federacji FIDES działają już w wersjach testowych: Fidserw (serwer z39.50 do baz MAK, jest częścią MAK-a [dodatkowym modułem]) i Fidkar (bramka z39.50 dla różnych baz; moduł niezależny do zastosowania dla różnych systemów i formatów, a w szczególności ich łączenia i integracji). Warto zwrócić uwagę na te produkty, gdyż stanowią one swoisty przełom na rynku. Dzięki serwerowi FIDSERW otrzymujemy możliwość:
udostępniania baz MAK różnym katalogom centralnym (np. KaRo),
tworzenia własnych katalogów centralnych MAK (regionalnych, miejskich, gminnych),
udostępniania baz wzorcowych MAK innym systemom (Sowa, Virtua, Prolib, Aleph, Libra, Patron).
Rys. 4. FIDKAR – bramka z39.50
Właściwość ta znajdzie niebawem zastosowanie przy budowie specjalnej wersji NUKAT-u dla biernych użytkowników (MAK, SOWA, LIBRA i in.). Warto też dodać, że serwer obsługuje bazy w dowolnym formacie (MARC21, MARCBN, UNIMARC i inne), jest samodzielny (do pracy nie wymaga programu MAK), tani (ok. 150 PLN), wydajny, szybki i łatwy do administrowania.
FIDKAR z kolei, jako uniwersalna bramka z39.50 stwarza możliwość:
integracji wielu baz bez konieczności ich konwersji, np. połączenie kilku baz w różnych wersjach, formatach lub systemach,
tworzenia własnych katalogów centralnych, łączących różne systemy, np. MAK, Libra, Patron, SOWA, Horizon, Virtua i inne (dobre rozwiązanie dla sieci regionalnych, miejskich, gminnych),
integracji OPAC z lokalnymi bazami danych (podobnie jak FirstSarch w OCLC).
Jest przy tym tani (ok. 500 PLN), skalowalny, konfigurowalny, łatwy do administrowania oraz daje w porównaniu z MAKwww nowe możliwości wyszukiwawcze (wyszukiwanie złożone i łączenie zapytań operatorami Boole’a).
SOWA (SOWA 2). Producent od niedawna oferuje system w architekturze klient-serwer (serwer własny, Postgress lub inny SQL), co jest szczególnie istotne przy dużych instalacjach rozproszonych. Zainteresowani mogą skorzystać z kursów w firmowym Ośrodku Szkoleniowym Sokrates, zaś chętni wypróbować wersją demonstracyjną dostępną na CD-ROM-ie lub wersję czasową (do pół roku). W zakresie planów rozwojowych Sokrates zamierza niebawem oddać do użytku serwer z39.50, OPAC WWW dla baz rozproszonych oraz stworzyć możliwość korzystania z repliki NUKAT-u. Wiele się zamieniło w samych modułach. Większość jest już przystosowana do pracy zdalnej (przez internet), powstał moduł zamawiania i rezerwacji zdalnej, wiele nowych opcji eksportu (ISO2709, MARC dla MAK, RTF). Najdonioślejszy jest jednak fakt, że w SOWIE 2 zaimplementowano zupełnie nową, doskonałą obsługę formatu MARC21 i procedur autoryzacji haseł wzorcowych.
Rys. 5. SOWA – edycja rekordu bibliograficznego MARC21
-------------------------------------------------
[5]
Zob. np. bazy WBP w Krakowie: http://www.wbp.krakow.pl/bd/.
[6]
Zob. np. http://www.pft.wroc.pl/pft/bg/mak.html.
© W. M. Kolasa. Kraków 2005 http://www.wmkolasa.up.krakow.pl [aktualizacja: 2005.01.26]